Zaburzenia lęku społecznego: objawy, przyczyny i leczenie

Skocz do: Wspólne wyzwalacze Objawy Infografika lęku społecznego Kryteria diagnostyczne Statystyka Powoduje Leczenie

Co to jest zaburzenie lękowe społeczne? (Fobia społeczna)

Zespół lęku społecznego, znany również jako fobia społeczna, to rodzaj zaburzenia lękowego charakteryzującego się nadmiernym strachem, lękiem, dyskomfortem i samoświadomością w sytuacjach społecznych. Chociaż normalne jest, że ludzie czują się niespokojni w niektórych sytuacjach społecznych, osoby z fobią społeczną (fobia społeczna) mają zwiększony lęk przed interakcjami z innymi w różnych interakcjach społecznych i martwią się, że zostaną zbadane przez innych. Ten intensywny niepokój powoduje upośledzenie funkcjonowania i znacząco ingeruje w życie i relacje jednostki.

Osoby z fobią społeczną zazwyczaj wiedzą, że ich lęk jest irracjonalny, nie jest oparty na faktach i nie ma racjonalnego sensu. Niemniej jednak myśli i uczucia niepokoju utrzymują się i mają charakter przewlekły.

Wspólne wyzwalacze

Osoby z fobią społeczną często doświadczają znacznego zmartwienia i stresu w następujących sytuacjach:

Jedzenie przed innymi ludźmi
Przemawianie publicznie
Będąc w centrum uwagi
Rozmowa z nieznajomymi
Idę na randki
Spotykanie nowych ludzi
Rozmowa kwalifikacyjna w sprawie nowej pracy
Chodzenie do pracy lub szkoły
Spotykanie oczu innych ludzi
Wykonywanie połączeń telefonicznych w miejscach publicznych
Korzystanie z publicznych toalet

Objawy

Osoba może doświadczać fizycznych, emocjonalnych i behawioralnych objawów fobii społecznej. Objawy te mogą znacząco wpłynąć na codzienne życie i relacje jednostki.

Objawy fizyczne

Szybkie bicie ciepła
Zawroty głowy
Napięcie lub drganie mięśni
Problemy żołądkowe
Zawstydzony
Drżenie
Nadmierne pocenie
Suchość w gardle i ustach

Objawy emocjonalne

Wysoki poziom lęku i strachu
Nerwowość
Atak paniki
Negatywne cykle emocjonalne
Dysmorfia dotycząca części ciała (najczęściej twarzy)

Objawy behawioralne

Unikanie sytuacji, w których osoba myśli, że może być w centrum uwagi
Powstrzymywanie się od pewnych czynności z obawy przed zakłopotaniem
Stając się odizolowanym; osoba może zrezygnować z pracy lub porzucić szkołę
Nadmierne picie lub nadużywanie substancji

Kryteria diagnostyczne DSM-5¹

Twój lekarz zdiagnozuje fobię społeczną na podstawie opisu twoich objawów i wzorców behawioralnych. Podczas wizyty zostaniesz poproszony o wyjaśnienie, jakie masz objawy i omówienie sytuacji, w których te objawy się pojawiają. Kryteria diagnostyczne fobii społecznej przedstawione w DSM-5 obejmują:

Wyraźny strach lub niepokój o jedną lub więcej sytuacji społecznych, w których dana osoba jest narażona na możliwą kontrolę ze strony innych trwającą 6 miesięcy lub dłużej.
Strach przed działaniem w sposób, który ujawni objawy lękowe, które będą negatywnie oceniane przez innych. U dzieci lęk musi wystąpić, gdy dziecko znajduje się wśród rówieśników, a nie tylko dorosłych.
Sytuacje społeczne prawie zawsze wywołują strach i niepokój.
Sytuacje społeczne są unikane lub znoszone z intensywnym strachem.
Strach lub niepokój są nieproporcjonalne do rzeczywistego zagrożenia, jakie stwarza sytuacja.

Statystyka

Fobia społeczna dotyka około 15 milionów dorosłych Amerykanów.²
Według US National Comorbidity Survey, lęk społeczny ma 12-miesięczny wskaźnik rozpowszechnienia na poziomie 6,8%, co plasuje go na trzecim miejscu wśród najczęściej występujących zaburzeń psychicznych w Stanach Zjednoczonych.³
Statystycznie zespół lęku społecznego występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn.⁴
Pomimo dostępności skutecznych terapii, mniej niż 5% osób z fobią społeczną zgłasza się na leczenie w roku następującym po początkowym zachorowaniu.⁵
Ponad jedna trzecia osób zgłasza objawy przez 10 lub więcej lat, zanim zwróci się o pomoc.⁶
Jedno z badań wykazało, że 85% uczestników było w stanie znacznie poprawić lub wyzdrowieć dzięki samej terapii poznawczo-behawioralnej.⁷

Przyczyny i czynniki ryzyka

Dokładna przyczyna fobii społecznej (fobia społeczna) jest nieznana. Jednak obecne badania sugerują, że może to być spowodowane kombinacją czynników środowiskowych i genetyki. Chociaż nie ma związku przyczynowego między maltretowaniem w dzieciństwie lub innymi psychologicznymi przeciwnościami o wczesnym początku a rozwojem fobii społecznej, można je uznać za czynniki ryzyka.

Osoby podatne na hamowanie behawioralne (skłonność do odczuwania niepokoju i wycofywania się z nieznanych sytuacji, ludzi lub środowisk) oraz lęk przed oceną są również predysponowane do fobii społecznej. Genetyka może również odgrywać rolę w rozwoju lęku społecznego, ponieważ te cechy behawioralne są silnie uwarunkowane genetycznie.

Co więcej, fobia społeczna jest schorzeniem dziedzicznym – krewni pierwszego stopnia mają od dwóch do sześciu razy większe prawdopodobieństwo wystąpienia fobii społecznej.⁸

Możliwości leczenia

Fobia społeczna jest stanem w pełni uleczalnym, który można przezwyciężyć dzięki skutecznej terapii, zaangażowaniu i cierpliwości. Zalecamy znalezienie specjalisty w Twojej okolicy, aby znaleźć ścieżkę leczenia, która będzie dla Ciebie najlepsza. Niektóre opcje leczenia, które może zasugerować lekarz, obejmują:

Terapia Poznawczo-Behawioralna (CBT)

Ogromna liczba badań wykazała, że terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest bardzo skuteczną metodą leczenia osób cierpiących na fobię społeczną (fobia społeczna). Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne definiuje terapię poznawczo-behawioralną jako system leczenia polegający na skupieniu się na myśleniu i jego wpływie zarówno na zachowanie, jak i uczucia. CBT podkreśla rolę nieprzydatnych przekonań i ich wpływ na wyniki emocjonalne i behawioralne.

CBT specyficzna dla lęku społecznego koncentruje się na zmianie myśli, przekonań, uczuć i zachowań jednostki w odniesieniu do sytuacji społecznych. Jeśli dana osoba czuje się zaniepokojona robieniem pewnych rzeczy i czuje się mniej zaniepokojona, gdy zdecyduje się ich nie robić, staje się to cyklem, w którym jednostka dowiaduje się, że unikanie sytuacji społecznych utrzymuje ją emocjonalnie regulowaną, mówi Kelly Freeman, LCSW. CBT wzywa osoby do zastąpienia tych myśli.

Część poznawcza terapii odnosi się do myślenia i jest częścią terapii, której można nauczyć osobę. Czynność ćwiczenia nowych myśli poprzez powtarzanie, gdy osoba zauważa niepomocne myśli, pozwala na zautomatyzowanie nowych wzorców myślenia. Na przykład dana osoba może pracować nad zastąpieniem wywołującej lęk myśli owszyscy będą się na mnie gapić, jeśli pójdę na imprezęzte uczucia, które teraz mam, nie są racjonalne. Kiedy impreza się skończy, będę się cieszył, że poszedłemw celu zmiany cyklu.

Element behawioralny CBT obejmuje uczestnictwo w terapii grupowej z innymi osobami, u których zdiagnozowano fobię społeczną. W grupie behawioralnej każdy uczestniczy w czynnościach, które wywołują lekki niepokój, aby budować pewność siebie i bardziej racjonalne postrzeganie w umyśle osoby tego, co dzieje się, gdy angażuje się w tego rodzaju działania społeczne. W rezultacie lęk odczuwany w sytuacjach społecznych jest stopniowo redukowany.⁹

Osoby z fobią społeczną mogą również wypróbować różne metody relaksacji, aby złagodzić objawy lęku. Przykłady technik, które okazały się pomocne, obejmują: masaż, medytację, uważność, hipnoterapię i akupunkturę. Jednak te metody nie pomagają ludziom w pełni wyzdrowieć z lęku społecznego. Tylko CBT może pomóc osobom zmagającym się z problemami w osiągnięciu trwałego postępu w walce z fobią społeczną, zmieniając irracjonalne myślenie w racjonalne myślenie i pomagając wywołać nawykowe i odpowiednie reakcje behawioralne.

Lek

Leki są przydatną formą leczenia wielu, ale nie wszystkich, osób z fobią społeczną (fobia społeczna). Badania sugerują, że najbardziej korzystne było stosowanie leków przeciwlękowych, takich jak benzodiazepiny i niektórych selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) stosowanych w połączeniu z CBT. Tylko CBT może trwale zmienić powiązania ścieżek nerwowych w mózgu, dlatego samo leczenie nie przynosi długoterminowych korzyści osobom z fobią społeczną.

emetofobia to strach

Źródła artykułów

American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, piąte wydanie, American Psychiatric Publishing, Washington, DC, 2013: strony 197-203.
ADAA.Fobia społeczna.Dostępne o: https://adaa.org/understanding-anxiety/social-anxiety-disorder . Dostęp 13 lutego 2018 r.
Kessler RC, Chiu WT, Demler O, Walters EE. Częstość występowania, nasilenie i współwystępowanie dwunastomiesięcznych zaburzeń DSM-IV w National Comorbidity Survey Replication (NCS-R). Archives of General Psychiatry, 2005 czerwiec;62(6):617-27.
Tamże.
ADAA.Fobia społeczna.Dostępne o: https://adaa.org/understanding-anxiety/social-anxiety-disorder . Dostęp 13 lutego 2018 r.
ADAA.Fobia społeczna.Dostępne o: https://adaa.org/understanding-anxiety/social-anxiety-disorder . Dostęp 13 lutego 2018 r.
PsychCentral.Badanie stwierdza, że samo leczenie CBT jest najlepszym sposobem leczenia zaburzeń lęku społecznego.Dostępne pod adresem: https://psychcentral.com/news/2016/12/17/study-finds-cbt-alone-best-treatment-for-social-anxiety-disorder/113996.html. Dostęp 13 lutego 2018 r.
American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, piąte wydanie, American Psychiatric Publishing, Washington, DC, 2013: strony 197-203. Dostęp 13 lutego 2018 r.
Instytut Lęku Społecznego.Kompleksowa terapia poznawczo-behawioralna zaburzeń lęku społecznego.Dostępne pod adresem: https://socialanxietyinstitute.org/comprehensive-cognitive-behavioral-therapy-social-anxiety-disorder. Dostęp 13 lutego 2018 r.